Kwiatostany pod lupą: baldach

Baldach to prosty kwiatostan groniasty, który przypomina niewielki, kwiatowy daszek. Spotykany jest m.in. u czosnków czy pierwiosnków. Jego szypułki wyrastają z wierzchołka osi głównej.

Charakterystyka kwiatostanu

Oś kwiatostanowa jest wydłużona i smukła. Wszystkie szypułki kwiatowe wyrastają z jednego punktu na szczycie osi głównej. Brak rozgałęzień bocznych.

Kwiaty znajdują się na końcach szypułek i rozmieszczone są mniej więcej na tej samej wysokości. Kwiaty tworzą spłaszczoną lub lekko wypukłą powierzchnię. Szypułki mają zbliżoną długość, co nadaje strukturze symetryczny wygląd.

Kwitnienie zwykle centripetalne – od zewnątrz do środka (najstarsze kwiaty na obrzeżu, najmłodsze w centrum).

Przykłady roślin:

• Pierwiosnek lekarski (Primula veris L.) – od okresu kwitnienia tej rośliny wzięła się nazwa fenologicznej pory roku – pierwiośnia.
• Czosnek niedźwiedzi (Allium ursinum L.) – roślina będąca od wieków w Europie wykorzystywana w medycynie ludowej, a także w gastronomii. Obecnie objęta w Polsce częściową ochroną gatunkową – jej zbiór ze stanowisk naturalnych jest ściśle uregulowany i wymaga specjalnych pozwoleń.

Czy wiesz, że?

W przyrodzie oprócz baldachu prostego występuje także baldach złożony. Różni się on tym, że zamiast pojedynczych kwiatów na szypułkach wyrastających z osi głównej ma odgałęzienia, na końcach których znajdują się niewielkie baldachy proste zwane baldaszkami.

W starożytnym Rzymie i później w Europie ludzie wierzyli, że rośliny z kwiatami ułożonymi w baldachah złożonych – np. koper włoski i arcydzięgiel – mają moc odstraszania złych duchów i chorób. Mówili, że ich zapach i kształt przynoszą spokój i porządek. Arcydzięgiel nazywa się „anielski”, bo ponoć archanioł Rafał dał go ludziom jako lekarstwo na zarazę. W średniowieczu palono go jak kadzidło podczas procesji. Koper włoski był znany już w Rzymie – gladiatorzy go jedli, bo myśleli, że daje siłę i lepszy wzrok. Jego liście i kwiaty wplatali do wieńców i amuletów.