ścieżka edukacyjna
(szczegóły)

Przyroda i Podróże,
czyli dzieje rodaków na obczyźnie
3/7

Bronisław Piłsudski
(1866-1918)

Bronisław Piłsudski, brat Józefa Piłsudskiego, w 1887 roku za udział w przygotowaniach do zamachu na cara Aleksandra III został skazany na zesłanie na Rosyjski Daleki Wschód. Trafił na położoną na północ od Japonii wyspę Sachalin, gdzie zaczyna się jego etnograficzna historia. Południową część wyspy zamieszkiwał wówczas lud Ajnu – jedni z pierwszych osadników tego regionu.

Pierwotne ludy Ajnu żyły w wioskach nazywanych kotanami i prowadziły łowiecko-zbieracki tryb życia. Ajnowie mieli bardzo bogatą kulturę – wierzyli, że wszystko w przyrodzie posiada duszę, toteż czcili ją i z szacunkiem korzystali z jej darów. Rośliny stanowiły dla nich nie tylko źródło pożywienia, ale też materiał do budowy domów czy szycia ubrań. Ich tradycyjny strój stanowiły szaty nazywane attusi lub attush, które były wykonane z łyka wiązu. Mocno rozwinięta była również medycyna ludowa. Jednym z gatunków wykorzystywanych przez Ajnów do leczenia między innymi przeziębienia, była magnolia japońska (Magnolia kobus DC.) nazywana przez Ajnu „Omawkusni”.

Lud ten na przestrzeni wieków ulegał presji ze strony Japończyków, którzy chcieli zasymilować Ajnu i wyprzeć ich kulturę, aby Japonia stała się krajem monoetnicznym. Bronisław Piłsudski zainteresował się rdzennymi mieszkańcami wyspy i poświęcił się pracy nad badaniem i utrwalaniem ich kultury. Z Sachalinu udał się na sąsiednią wyspę Hokkaido, gdzie udało mu się zarejestrować nagrania dźwiękowe mowy i pieśni ludowych Ajnu. Stworzył też słowniki, w których przetłumaczył ponad 10 tysięcy słów z ich języka. Spisał wiele podań i legend, opisy obyczajów, a także wykonał około 300 fotografii mieszkańców wyspy. To między innymi dzięki jego zasługom kultura Ajnów została utrwalona i przetrwała do dzisiaj. Grupa ta uznawana jest obecnie za mniejszość etniczną w Japonii. W 2013 roku w muzeum Ajnów na wyspie Hokkaido odsłonięto pomnik Bronisława Piłsudskiego.