ścieżka edukacyjna
(szczegóły)

Przyroda i Podróże,
czyli dzieje rodaków na obczyźnie
4/7

Michał Boym
(1612-1659)

Michał Boym był polskim jezuitą, który zasłynął jako orientalista i przyrodnik. W 1643 roku wyruszył on jako misjonarz do Chin, a podczas swojej wędrówki przez Wschodnią Azję zajmował się obserwacją przyrody i kartografią. Sporządził atlas Chin, na którym zaznaczył dokładne położenie miast, rzek, pasm górskich, a także Mur Chiński czy pustynię Gobi. Dołączył do niego również rysunki przyrody, architektury oraz opisy historyczno-etnograficzne. Jego mapy stanowiły rzetelne uzupełnienie ówczesnej wiedzy o Państwie Środka.

Najsłynniejszym dziełem misjonarza była jednak wydana w 1656 roku Flora Sinensis – pierwsza wydana w Europie praca opisująca rośliny Chin. Boym opisał i zilustrował w niej nieznane dotąd w krajach zachodu gatunki, a także przedstawił ich lecznicze właściwości. Mimo swej nazwy, Flora Sinensis była dziełem multidyscyplinarnym, ponieważ zawierała w sobie także elementy zoologiczne, kulturowe, historyczne. Stanowiła swego rodzaju pamiętnik Boyma z jego podróży po krainach Dalekiego Wschodu.

Michał Boym w swoim dziele jako pierwszy opisał egzotyczne rośliny znane dzisiaj jako drzewo chlebowe (Artocarpus heterophyllus Lam.), bananowiec karłowaty (Musa basjoo Sieb. et Zucc.), liczi (Litchi chinensis Sonn.) czy hurma wschodnia, inaczej nazywana persymoną (Diospyros kaki L.). Ta ostatnia jest użytkowym drzewem dorastającym do wysokości 15 metrów. Boym opisał jej owoce jako przypominające wielkością i wyglądem jabłko lub pomidora. Przybierają one kolory w odcieniach żółci, pomarańczy i czerwieni. Nadana przez misjonarza nazwa drzewa su-pim (shibing) oznacza „placek z persymony”, gdyż masę z owoców hurmy suszono właśnie w postaci małych placków i w takiej postaci zjadano. Persymonie przypisuje się szereg leczniczych właściwości – owoce zawierają dużo witaminy C oraz antyoksydantów, niedojrzałe były stosowane do zwalczania gorączki, natomiast z jej liści sporządzano odwar na kaszel i dolegliwości trawienne.