2021-10-15 – Strach ma wielkie oczy
Już na pierwszy oka rzut
widać, że siły ma w bród.
Jego rozmiar respekt budzi
u małych i dużych ludzi.
Szerszeń europejski to owad, którego nazwa budzi postrach. Widząc go mamy okazję jak najdalej zwiać albo pacnąć laczkiem. Ale czy słusznie?
Szerszenie to wyjątkowo łagodne osy – tak, szerszeń jest osą. Nie prowokowany nie zrobi krzywdy.
Czy jego użądlenie jest bolesne? O tak. To przez składniki jego jadu i fakt, że jego żądło jest po prostu długie.
Czy może zabić? Osobę uczuloną – tak, podobnie jak użądlenie każdej innej błonkówki. W przeciwnym razie – nie. (pamiętać należy, że dla każdego niezwykle niebezpieczne jest użądlenie w okolice ust i szyi przez jakiegokolwiek owada)
Przekonanie o zabójczej sile jadu szerszenia (rzekomo 3 szerszenie powalą dorosłego człowieka) jest mylne i niesprawiedliwe. Jad jest mu potrzebny do polowania, do żądlenia używa więc znikomej jego ilości. Dużo więcej jadu dostaje się do naszego organizmu w przypadku użądlenia przez pszczołę. Nie musimy się więc szczególnie obawiać szerszeni, a w razie kontaktu wystarczy zachować standardowe środki ostrożności i nie odganiać owada ręką.
Szerszeń wyróżnia się rozmiarami – należy do największych owadów społecznych w Europie. Wielkość zależy jednak od grupy społecznej, do której przynależy. Robotnice są najmniejsze, osiągając 2,5 – 3 cm długości. Podobnej wielkości, choć masywniejsze, są samce, natomiast największa jest królowa, osiągająca imponujące 3,5 cm.
Zimę przeżywa królowa i to ona rozpoczyna budowę gniazda zaraz po przebudzeniu z zimowego spoczynku. Początkowo tworzy je tylko jeden plaster otoczony osłonką z prymitywnej masy papierowej, produkowanej z fragmentów drewna wymieszanych ze śliną owada. Gdy z jaj wylęgną się pierwsze larwy, z których przeobrażą się robotnice, gniazdo zostaje rozbudowane, a robotnice przejmują obowiązki rodzicielskie i opiekę nad gniazdem.
Dorosłe szerszenie są wegetarianami. Odżywiają się sokami roślin oraz opadłymi lub uszkodzonymi owocami. Robotnice potrafią nacinać pędy młodych drzew, by spijać sączący się sok.
Natomiast larwy są mięsożerne, z tego też względu robotnice muszą polować, aby zaspokoić apetyt dziatwy. Na co? Największy udział w diecie szerszeniej młodzieży stanowią muchówki, ale robotnice polują także na inne błonkówki, a czasem i gąsienice. Tak więc szerszeń to nasz sprzymierzeniec – poluje na dokuczające nam owady. 🙂
Mimo że gniazdo otoczone jest papierową osłoną, nie chroni go to przed oddziaływaniem niskich czy wysokich temperatur. Gdy robi się zbyt zimno, robotnice są w stanie podnieść temperaturę w gnieździe nawet o 10 stopni i to zaledwie w kilka minut. Z kolei w upały znoszą krople wody do gniazda by je schłodzić i wachlują skrzydłami.
Mimo, że są spokojnymi owadami, szerszenie bywają podirytowane w czasie upałów, drażnić mogą je ostre zapachy oraz zapach alkoholu. Dlatego dobrze mieć to na uwadze przebywając na dworze, aby zapobiec ewentualnym przykrym konsekwencjom braku wiedzy, a w razie podlatującego szerszenia po prostu spokojnie się od niego oddalić.
W cieplejsze, słoneczne dni możemy jeszcze obserwować szerszenie kręcące się przy kwitnącym bluszczu.
Dziś dobiega końca nasz projekt zatytułowany Nielubiane a potrzebne. Dziękujemy Fundacji UAM za wsparcie i możliwość realizacji tego przedsięwzięcia. Mamy nadzieję, że kolejny raz będziemy poszukiwać płazów, gadów i owadów w realu!
