ścieżka edukacyjna
(szczegóły)

Przyroda i Podróże,
czyli dzieje rodaków na obczyźnie
6/7

Ignacy Domeyko
(1802-1889)

Ignacy Domeyko był polskim geologiem oraz badaczem Ameryki Południowej. Pochodził z ziemiańskiej rodziny i już od najmłodszych lat interesował się naukami ścisłymi, studiował na Uniwersytecie Wileńskim. Przez swój udział w powstaniu listopadowym w 1831 roku musiał emigrować z kraju.

Po kilkuletniej tułaczce po Europie, podczas której dalej kształcił się i rozwijał swoje zainteresowania naukowe, Domeyko dotarł do Ameryki Południowej, a dokładniej do Chile. Zajmował się tam pracą badawczą, wykładał na uniwersytetach, a także podróżował po Andach – łańcuchu górskim, który ciągnie się wzdłuż wschodniej granicy kraju i zajmuje zdecydowaną większość jego powierzchni.

Podczas swoich wypraw Domeyko dotarł do Araukanii – historycznej krainy zamieszkałej przez grupę południowoamerykańskich Indian – Araukanów, znanych również jako Mapucze. Niepodległe niegdyś plemię ulegało wówczas najazdom Chilijczyków i Argentyńczyków, którzy chcieli skolonizować ich tereny. Polski uczony zainteresował się losem Indian i wspierał ich w dialogu z rządem chilijskim. Napisał książkę, w której opisał bogatą kulturę Mapuczów. Zawarł w niej też opis geograficzny i etnograficzny krainy Araukanii, a także przyjrzał się jej faunie i florze. Jednym z opisanych przez niego gatunków była araukaria chilijska (Araucaria araucana (Molina) K. Koch), której nazwa wywodzi się od tego plemienia. Jest to iglaste drzewo porastające wulkaniczne zbocza Andów. Jest ona przykładem żywej skamieliny, gdyż pierwsze ślady jej występowania pochodzą z okresu Jury sprzed 225 milionów lat. Dla Indian araukaria była drzewem świętym, a jej nasiona stanowiły lokalny przysmak.  

Ignacy Domeyko był postacią niezwykle cenioną w państwie chilijskim. Swoimi badaniami geologicznymi przyczynił się do rozwoju tamtejszego górnictwa. Pełniąc rolę rektora Universidad de Chile w stolicy państwa Santiago, podniósł też poziom oświaty i nauki. Wszystko to pozwoliło na ogromny rozwój gospodarczy kraju. W ramach upamiętnienia jego imieniem nazwano wiele ulic, szkół, bibliotek, a nawet szczyt i pasmo górskie w Andach.